Menu
Licht staat aan de basis van het leven op aarde. Ook de mens is volledig aangepast aan functioneren en presteren in licht. Zoals ze bij een bekende outdoor winkel zeggen: “niet iedereen is een buitenmens, maar niemand is een binnenmens”. Tijdens het grootste deel van het bestaan van de mensheid heeft de mens zich voornamelijk overdag bezig gehouden met functioneren en presteren. ’s Avonds slaapt de mens om te herstellen van de dag en om zich voor te bereiden op de komende dag. Zonlicht is het cruciale element geweest en hier is de mens dan ook volledig op ingesteld. Met verschillende oogreceptoren en lichtgevoeligheid bepaalde zonlicht de waarneming van de mens, het circadiaanse ritme en algehele gezondheid. Lichtkwaliteit is daarom van cruciaal belang voor het functioneren.
Sinds enkele honderden jaren speelt het leven van veel mensen zich grotendeels binnen af. Donkere ruimten voorzien van kunstlicht. Waar het menselijk oog zich heeft aangepast aan lichtsterkten van 1.000 lux (bewolkte dag) tot 100.000 lux (heldere zomerdag rond de evenaar) gaat het binnen om lichtsterkten die de 1.000 lux nog niet eens evenaren. Een gemiddeld kantoor zal een lichtniveau evenaren, ergens tussen de 300 lux en 600 lux. De lichtkwaliteit van kunstlicht evenaart doorgaans het spectrum van zonlicht in de verste verte niet. Verschillende biologische processen worden gedreven door verschillende golflengten en de verscheidenheid in golflengten is voorspellend voor de contrastwerking van de waarneming. Lichtkwaliteit betekent voor Clearlight de aanwezigheid van de verschillende golflengten in voldoende mate en in de juiste verhoudingen van elkaar.
Het spectrum wordt doorgaans gemeten en bepaald volgens de CRI index.
Meer weten over CRI, Blackbody locus, TM-30-15 en CQS?
Menselijke ogen zien in de basis 3 kleuren: rood, groen en blauw. Alle andere kleuren worden gevormd op basis van deze 3 kleuren. Of juist het gebrek aan één van de kleuren creëert contrast waardoor er waarneming plaatsvindt. Dit is een proces waarbij de visuele receptoren (ogen) samenwerken met de hersenen. Het geeft mensen de mogelijkheid om in de omgeving te acteren.
De hoeveelheid licht en de contrasten bepalen in zonlicht hoe scherp onze waarneming is. Zonlicht is in principe de beste lichtkwaliteit en daarmee een soort van gouden standaard. Dit is echter voor ieder mens anders. Des te ouder we worden des te hoger het lichtniveau dient te zijn om dezelfde kwaliteit waarneming te kunnen doen. Daarbij zijn situationele factoren van belang maar bijvoorbeeld ook hoe uitgerust iemand is.
Het moment dat de ogen zich opnieuw scherpstellen op basis van de afstand tot een object wordt accommodatie genoemd. De bolling van het oog verandert en daarmee de brandpuntafstand, waardoor de waarneming van het object zich verscherpt, of niet. Op het moment dat de lichtkwaliteit onvoldoende is, wordt er een groter beroep gedaan op de accomodatiespier. De waarneming is immers niet optimaal waardoor er extra gefocussed moet worden om tot een gedetailleerde waarneming te komen. De extra inspanning zorgt voor extra belasting van de accomodatiespier. Een overspannen accomodatiespier kan een breed scala aan gezondheidsklachten met zich mee brengen. Goede lichtkwaliteit vermindert of voorkomt de genoemde negatieve effecten.
Verschillende golflengten hebben verschillende biologische effecten. Neem bijvoorbeeld de derde photo-receptor in het zoogdierenoog[1]”. Deze photo-receptoren zorgen voor een ideaal slaap-waakritme op basis van de jaargetijden. Om het slaap-waakritme in lijn te houden met donker en licht registreren de genoemde photo-receptoren de hoeveelheid en samenstelling van het licht. Bepaalde golflengten veroorzaken hierbij een bepaalde respons die bijdragen aan de hormonale huishouding, denk hierbij aan melatonine, testosteron en cortisol. Zodoende wordt het slaap-waakritme zoveel mogelijk in lijn gehouden met de daglichturen.
[1] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2505342/
Korte golflengten hebben hierbij een dominantere rol in het ondersteunen van het waakpatroon, waarbij langere golflengten het slaappatroon ondersteunen.
Ondanks dat licht aan de basis staat van het leven is licht en de effecten en processen daarvan voor de wetenschap nog grotendeels nieuw. De hoeveelheid onderzoek dat er momenteel gedaan wordt omtrent licht, lichtkwaliteit en de effecten van licht op gezondheid, natuur en mens is immens.
Interessante nieuwe resultaten uit onderzoek onderstrepen ook het belang van niet zichtbaar licht voor ooggezondheid[1].
“Wanneer mogelijk, is een dagelijkse directe blootstelling aan zonlicht in de ochtend aan te bevelen. Denk hierbij aan een wandeling buiten, of pak een meeting in de zon”
Op zoek naar verlichting met een goed licht? Bekijk dan onze ClearLED daglicht verlichting
